დმიტრი კოსირევი
და წიგნი, რომელიც ეს-ესაა გამოიცა ამერიკაში, კარგია არა მარტო იმით, რომ დაწვრილებით ააანალიზებს, ვინ და როგორ იღებდა გადაწყვეტილებას ერაყის ინტერვენციის თაობაზე 2003 წელს. ის ასევე პროვოცირებს დისკუსიას თემაზე, რომ საქმე მარტო მაშინდელი მმართველის ჯორჯ ბუშისა და მისი გუნდის არაადეკვატურობაშია.
საუბარია რობერტ დრეიპერის ნაშრომზე „ომის დაწყება. როგორ ჩაითრია ბუშის ადმინისტრაციამ ამერიკა ერაყში“ (To Start a War, by Robert Draper). ავტორს ბუშის ოჯახთან მეგობრული კავშირი ჰქონდა წიგნის წერის დაწყებამდე, მერე კი ექს-პრეზიდენტმა მასთან საუბარზე უარი თქვა. თუმცა არა სხვებმა. დრეიპერმა იმ დროის ასობით ჩინოვნიკის ინტერვიუებს მოუყარა თავი. მოდით, ახლა ჩვენი დროის ადამიანის თვალით შევხედოთ საკითხს: რა მოუტანა ამერიკასა და მსოფლიოს ერაყში ომმა?
ყველაზე აშკარა: 90-იანი წლების ილუზიას, რომ ახლა მსოფლიოში ერთადერთი ზესახელმწიფო არსებობს, რომელიც მართავს მას, ბოლო მოეღო. ეს იმიტომ, რომ ყველამ დაინახა, რომ ზესახელმწიფოს აშკარად სუსტი მოწინააღმდეგის დამარცხება შეუძლია, მაგრამ ასეთი გამარჯვება მოგებულსაც ანადგურებს.
აღმოჩნდა, რომ უახლოეს მოკავშირეებს (გერმანია და საფრანგეთი) და მაშინ ძალიანაც კეთილგანწყობილ პარტნიორებს (რუსეთი) ამგვარ ვითარებაში საკუთარი აზრი შეიძლება ჰქონდეთ და, საჭიროების შემთხვევაში, ამერიკის იგნორირებაც შეუძლიათ.
ისე გამოვიდა, რომ ერაყის ოკუპირების შემდეგ ამერიკამ, თავისი ფინანსური და სხვა სიმძლავრეებით, ეს ქვეყანა ბედნიერი და აყვავებული ვერ გახადა. ე.ი. აშშ-ის პოლიტიკური თუ ღირებულებათა სისტემები საექსპორტოდ არ გამოდგება, რაც სწორ აზრზე აყენებს მსოფლიოს ათობით სახელმწიფოს. ანუ აღმოჩნდა, რომ ამერიკის გარეშე არა თუ შეიძლება ცხოვრება, არამედ საჭიროცაა.
არსებობს ჯერ კიდევ არც ისე კარგად გამოკვლეული საკითხი ამერიკული საზოგადოების განხეთქილებისა და იდეური რღვევისა, მართვის მთელი სისტემისა, რომ აღარაფერი ვთქვათ ფინანსებზე. და განა დაემართებოდა ქვეყანას მსგავსი კატასტროფა, რომ არა ერაყის ავანტიურა? ნებისმიერ შემთხვევაში, ამაში ერაყმა თავისი წვლილი შეიტანა.
დრეიპერის წიგნი უპირველესად თითქოს სრულიად შემთხვევით სიუჟეტს წარმოგვიჩენს: ამერიკის დაზვერვის დეგრადაციას. ირკვევა, რომ 90-იანების ბოლოს დაზვერვის ცენტრალურ ბიუროს პრობლემები ჰქონია ბილ კლინტონის ადმინისტრაციასთან. მაგრამ ამ დროს 2001 წლის 11 სექტემბერი მოხდა და უწყების მაშინდელ ხელმძღვანელს ჯორჯ ტენეტს გავლენის აღდგენის იმედი გაუჩნდა.
სხვათა შორის, დაზვერვის ცენტრალური ბიუროს ჩავარდნებს 90-იანებში თავისი მიზეზები ჰქონდა, მაგრამ მერე სასაცილო ვითარება შეიქმნა ― სწორედ ახლო აღმოსავლეთში შეიქმნა ჭკვიანი და უნარიანი სპეციალისტების დეფიციტი. და ტენეტს დაუმტკიცებლის დამტკიცება მოუხდა ― რომ ერაყის ლიდერი სადამ ჰუსეინი ფარულ ალიანსში იყო „ალ-ქაიდასთან“ და აშშ-ის წინააღმდეგ მასობრივი განადგურების იარაღს ამზადებდა.
და როგორ იქცევა ასეთ დროს ცუდი დაზვერვა? ამზადებს სიყალბეებს და ითხოვს ირმუნონ ის. სხვათა შორის, სიტუაცია 2003 წელთან შედარებით ძალიან არ შეცვლილა ― „არჩევნებში რუსეთის ჩარევის“ ისტორიაც ღიად უვარგის მასალაზე იგებოდა. მოკლედ, ჭკვიანი დაზვერვა სახელმწიფოს დიდ ფულს უზოგავს, სულელი კი უზარმაზარ პრობლემებს ქმნის.
მაგრამ ერთი უწყების ჩავარდნა მაინც კერძო ამბავია. არანაირი ერაყული კატასტროფა არ იქნებოდა, პირადად ჯორჯ ბუშსა და იმ ადამიანებს, რომლებიც საკვანძო თანამდებობზე დანიშნა პრეზიდენტმა, დაზვერვის ცენტრალური ბიუროსგან ყალბი ინფორმაცია რომ არ მოეთხოვა. დიახ, ტენეტმა თავისი კანტორა იმგვარ სააგენტოდ გადააქცია, რომელიც პუბლიკაზე ჰყიდდა იდეას, რომ სადამი ამერიკის საფრთხე იყო. მაგრამ იმ ეპოქის ყველა საკვანძო პერსონაჟმა აიძულა ის, ასე მოქცეულიყო ― თავდაცვის მინისტრის მოადგილე პოლ ვულფოვიცმა და მისმა ხელმძღვანელმა ზდონალდ რამსფელდმა, ვიცე-პრეზიდენტმა დიკ ჩეინიმ და, უპირველესად, თავად პრეზიდენტმა ბუშმა.
რატომ აკეთებდნენ ისინი ამას? იმიტომ რომ გლობალიზმის იდეოლოგები იყვნენ. მათ ჯერ კიდევ თავიანთ წინა თანამდებობებზე ყოფნისას მიაღებინეს კონგრესს „ერაყის გათავისუფლების აქტი“, შექმნეს კომისიები, რომლებიც ადანაშაულებდნენ დაზვერვის ცენტრალურ ბიუროს, რომ ისინი ერაყიდან მომდინარე „საფრთხეებს“ ვერ ხედავდნენ (კიდევ ირანიდან და ჩრდილოეთ კორეიდან). ხოლო როცა ტერორისტებმა ნიუ-იორკს შეუტიეს, ქვეყანა უკონტროლო ისტერიკაში ჩავარდა, რითიც ამ ადამიანებმა ისარგებლეს.
რაც შეეხება ბუშს, მისთვის, წიგნის თანახმად, სადამი ისეთი ურჩხული იყო, რომლის ქვეყნის სათავეში დატოვება არ შეიძლებოდა. ასევე სხვა უცხოელი ლიდერებისაც. ბოლოს და ბოლოს, დადგა მომენტი, როდესაც ამერიკას უნდა ეჩვენებინა, რომ სწორედ ის იყო ის ერთადერთი ზესახელმწიფო.
შედეგი: დრეიპერის თქმით, ადმინისტრაციაში არ გამართულა არც ერთი დისკუსია იმაზე, დაეწყოთ თუ არა ომი ერაყში. საუბარი მხოლოდ დაწყების დროზე მიდიოდა.
და რა ვითარებაა ის, როდესაც ხელისუფლებაში არიან მზა იდეების მქონე ადამიანები, ხოლო მათ ხელქვეითებს მხოლოდ იმ ფაქტების შერჩევა ევალებათ, რომლებიც ამ იდეებს შეესაბამება?
როდესაც იდეები წინასწარაა მომზადებული, ხოლო ფაქტები მათ უნდა შეესაბამებოდეს, ამას „დერჟავის“ მმართველი კლასის უმეცრება და დეგრადაცია ჰქვია. და ზოგადად მისი განათლებული კლასის დეგრადაცია მთლიანობაში.
პრეზიდენტების, პრემიერებისა თუ მეფეების შეცვლა შესაძლებელია, მაგრამ მთელი ნაციისა ― რთულია. ეს აზრი გამოსჭვივის დრეიპერის წიგნზე გამოხმაურებებში: „ჩვენი საზოგადოება ანტიინტელექტუალურია“, „სკოლები, რომლებიც ვითომ ისტორიას, სოციოლოგიასა და კულტურას ასწავლიან“, ხშირად აგროვებენ ფულს და განათლების ილუზიას ქმნიან...
აშშ-სა და მის მოკავშირე ქვეყნებში განათლების დეგრადაციაზე საუბარი 90-იან წლებში დაიწყეს სერიოზულად, საიდანაც, როგორც ვხედავთ, იზრდება კიდეც „ერაყული“ და სხვა პრობლემების ფესვები. და ეს საუბრები მალე არ დასრულდება.
რედაქცია შესაძლოა არ ეთანხმებოდეს ავტორის მოსაზრებებს