თბილისი, 25 მაისი – Sputnik. დიაბეტსა და ჭარბ წონას ორგანიზმში რუხი ცხიმოვანი ქსოვილის არააქტიურობა იწვევს, ასკვნიან ამერიკელი მეცნიერები, რომელთა ნაშრომიც გამოქვეყნებულია გამოცემაში Nature Metabolism.
ირკვევა, რომ საუბარია ე.წ. „კარგ ცხიმზე“, რომელიც ორგანიზმში ნივთიერებათა დაჟანგვით მიღებულ მთელ ენერგიას სითბოდ გარდაქმნის. მეცნიერების თქმით, თუ რუხ ცხიმოვან ქსოვილს აქტიურობას ვაიძულებთ, მაშინ ადამიანს ჯანმრთელობისა და წონის პრობლემა აღარ ექნება.
მეცნიერები განმარტავენ, რომ ახალშობილის მასის დაახლოებით 5 პროცენტს სწორედ რუხი ცხიმოვანი ქსოვილი შეადგენს. ის თირკმელების, კისრისა და ზურგის ზედა ნაწილშია მოთავსებული და ჩვილს სიცივისგან იცავს. მანამდე მიიჩნეოდა, რომ მოზრდილი ადამიანის ორგანიზმში რუხი ცხიმოვანი ქსოვილი ქრება, მაგრამ ამასწინანდელმა კვლევებმა დაადასტურა, რომ ამ ნივთიერების რამდენიმე გრამი მთელი ცხოვრება რჩება ორგანიზმში. სწორედ ის ეხმარება ადამიანს სიცივესთან შეგუებაში, გლუკოზის ეფექტურად დაჟანგვასა და წონის შენარჩუნებაში.
ამერიკელმა და იაპონელმა სწავლულებმა ყურადღება გაამახვილეს იმ ფაქტზე, რომ დიაბეტითა და ჭარბი წონით დაავადებულებს ორგანიზმში დიდი რაოდენობით აღენიშნებათ სამი ამინომჟავა – ლეიცინი, იზოლეიცინი და ვალინი. ორგანიზმი მათ ხორციდან, თევზეულიდან, კვერცხიდან და რძიდან იღებს და რუხი ცხიმოვანი ქსოვილის უჯრედებში „გზავნის“. და რაც უფრო აქტიურია რუხი ცხიმოვანი ქსოვილის ფენა, მით უფრო ინტენსიურად წმენდს ის სისხლს ზემოთ ჩამოთვლილი ამონომჟავებისგან. შესაბამისად, ადამიანი უფრო ჯანმრთელია. ხოლო თუ რუხი ცხიმოვანი ქსოვილი პასიურია, მაშინ ზემოთ ჩამოთვლილი ამინომჟავები ორგანიზმში დიდი რაოდენობით გროვდება და დიაბეტი და ჭარბცხიმიანობა ვითარდება.
სიმსუქნე, პიროვნების ტიპი და სტრესზე რეაქცია – დამოკიდებულია სისხლის ჯგუფზე>>
კემბრიჯის უნივერსიტეტის სწავლულებმა, ამერიკელმა გენეტიკოსებმა და ჰარვარდელმა ბიოლოგებმა არაერთი კვლევა ჩაატარეს და დაასკვნეს, რომ რუხი ცხიმოვანი ქსოვილი აქტიურდება სიცივეში, ფიზიკური დატვირთვისას და ასევე მათზე ზოგი ცილისა და ჰორმონების ზემოქმედების გზით.
ჰარვარდის უნივერსიტეტის მეცნიერებმასაცდელ მღრღნელებს რუხი ცხიმოვანი ქსოვილი გადაუნერგეს (ადამიანებზე ცდები ჯერ არ ჩატარებულა) და აღმოაჩინეს, რომ თაგვები გახდნენ მიუხედავად იმისა, რომ ისინი მაღალკალორიულ კვებაზე ჰყავდათ. ამასთან, მღრღნელებს მოუწესრიგდათ ნივთიერებათა ცვლის პროცესი.
მათ ეთანხმებიან იაპონელი მეცნიერებიც, რომელთა დასკვნით, რუხი ცხიმოვანი ქსოვილის გასააქტიურებლად საკმარისია ცივ ამინდში სეირნობა და ყინულოვან წყალში ბანაობა.
ანუ, თუ ადამიანი ექვსი კვირის განმავლობაში ყოვლდღიურად ორ საათს გაატარებს სუსხიან ჰაერზე, რუხი ცხიმოვანი ქსოვილის მარაგი ორგანიზმში შესამჩნევად გაიზრდება, ხოლო თეთრი ცხიმოვანი ქსოვილის მოცულობა შემცირდება და მასთან ერთად გაქრება ზედმეტი კილოგრამებიც.
კიდევ ერთი ეფექტური მეთოდი – რეგულარული სპორტული ვარჯიშებია, რა დროსაც ორგანიზმში ჰორმონი ირიზინი გამომუშავდება. ის კი თეთრ ცხიმოვან ქსოვილს რუხად გარდაქმნის.
გარდა ამისა, რუხი ცხიმოვანი ქსოვილის გააქტიურებაზე გავლენას ახდენს ყავაც. ნოტინგემის (დიდი ბრიტანეთი) უნივერსიტეტის სწავლულებმა ექსპერიმენტი ჩაატარეს, რა დროსაც მოხალისეთა ერთ ჯგუფს ყავას ასმევდნენ რამდენიმე საათის განმავლობაში, მეორეს კი წყალს. ამ დროს მეცნიერები აფიქსირებდნენ რუხი ცხიმოვანი ქსოვილის აქტიურობას საცდელი პირების კისერზე.
ყავა სერიოზულ დაავადებებს ებრძვის: მეცნიერთა დასკვნა>>
პირველი ჭიქა ნატურალური ყავის მიღებიდან ნახევარი საათის შემდეგ რუხმა ცხიმოვანმა ქსოვილმა ინტენსიურად დაიწყო სითბოს გამოყოფა. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, დაიწყო კალორიების უფრო მეტი რაოდენობით წვა. კვლევის ავტორების ვარაუდით, ეს პროცესი კოფეინმა გაააქტიურა. მეცნიერები არ გამორიცხავენ, რომ მსგავსი ეფექტი, ყავის გარდა, ასევე შეიძლება ჰქონდეს სხვა პროდუქტებსაც, რომელთა შემადგენლობაშიც შედის კოფეინი.